Deze keer een keertje wat anders dan anders in mijn blog. Ik, Bespaarveteraan Marion, ben op bezoek geweest bij Sandra Schreurs van Theetuin “de Notelaar” aan de rand van Berghem. Deze Theetuin is op het terras van een 18e -eeuwse boerderij en wordt gerund door Sandra en haar man Winfried.
Ze doen mee aan de Nationale Duurzame Huizen Route, daarom ben ik eens gaan kijken. Ik had gehoord dat ze bij het verduurzamen van de boerderij gebruik maakten van ecologische en natuurlijke materialen. Biobased. Daar werd ik, als bespaarveteraan natuurlijk wel even heel erg nieuwsgierig van.
Ben je nou duurder uit met biomaterialen? Besparen ze veel aan energie per maand? Vele vragen waar ik graag een antwoord op zou willen. En natuurlijk was ik gewoon nieuwsgierig naar de woning.
De tuin
Hoe toepasselijk dat Sandra nèt noten aan het kraken was in de tuin toen ik eraan kwam. Uiteraard hebben we gezellig buiten op het terras gezeten. Ik kreeg slow koffie gezet in een French Press cafetière met een werkelijk overheerlijk knapperig en zeer smaakvol zelfgebakken notenkoekje, gebakken van zelfgemalen notenmeel van de noten uit eigen tuin. Nou dat beloofde wat.
We zaten in de tuin waar wel 30 verschillende soorten kruiden in staan, 50 soorten fruit en een pas aangelegde moestuin. Ook staan er mooie inheemse bomen. Wat mij ook opviel was een mooie ronde put. Helaas niet meer in gebruik, maar wél staat vlak ernaast een waterpuls. Daarmee, wordt, indien echt noodzakelijk, een deel van de tuin bij droogte bewaterd. Kijk, dát vind ik nou mooi.
A way of life
In de tuin wordt eigenlijk al meteen duidelijk dat Sandra en Winfried duurzaamheid als ‘way of life’ hebben, De verschillende gedeeltes zijn afgeperkt met tweedehandse dakpannen. Handig, want die rotten niet weg. De tuinsetjes die in de tuin staan zijn 2e hands, zorgvuldig uitgezocht. Het frame is van ijzer, want dit is weer recyclebaar en de leuningen zijn van hout. De tafels zijn ook van onbehandeld hout. Als deze hun beste tijd hebben gehad dan vergaat het op natuurlijkje wijze of je kan er de kachel mooi mee opstoken. De stenen op het terras zijn ook hergebruikt. Gebruik maken van tweedehands spullen is een bewuste keuze. Een kwestie van circulair denken.
De kruiden uit de tuin worden verwerkt in de thee, de koekjes of cakejes of taart, in het eten of het word gedroogd en bewaard. Ook het fruit wordt gebruikt in de taart, jam, wordt geweckt of wordt siroop om fruitwater van te maken. En zo ook met de groenten. Courgettesoep, worteltaart en noem maar op. Sandra is erg creatief met koken en bakken uit eigen tuin en serveert zelfs zelfgemaakt ijs. Maar hoe dan ook, er wordt niks weggegooid. Bijna alles wordt verwerkt. Er wordt ook zoveel mogelijk gebruik gemaakt van seizoen-producten.
“Alles met elkaar is het een heel karwei, bijna een dagtaak, maar het is een way of life, een manier van denken en een manier om om te gaan met voeding en dus een manier van omgaan met je eigen lichaam”, aldus Sandra.
“Onze insteek en manier van leven is vooral genieten van alle fijne en mooie dingen. Wij werken om fijn te leven. Dat is soms lange dagen maken, zoals tijdens het oogst seizoen. We leven niet om hard te werken om veel te kunnen kopen.”
Bio-based
Sandra was zelf vroeger werkvoorbereider in de bouw. Dit mooie oude huis wilde ze samen met haar man Winfried lekker comfortabel maken. Hier hadden ze heerlijk de ruimte. Het oude gebouw leende zich prachtig voor het gebruik van bio-based materialen. Ja, die keuze is er óók! Deze materialen stoten geen schadelijke gassen of wat ook uit en zijn dus beter voor de gezondheid. Eigenlijk dus een gezonde keuze. Bio-based materialen zijn (hergebruikte) materialen gebaseerd op natuurlijke materialen. Zoals hout, leem en katoen, vlas, houtvezelisolatie, celluloze, kalkhennep bouwblokken, kurk en schapenwol. Ook is er gebruik gemaakt van verf (bijvoorbeeld leemverf) op natuurlijke (water of olie zoals lijnolie) basis, zonder chemische middelen. Winfried, de man van Sandra is leemstucker en heeft alle muren in huis met leem gestuckt en met leemverf afgewerkt.
Isolatie
Kom je nou hier langs op de Nationale Duurzame Huizen Route vraag dan zeker naar het gebruik van biobased materialen bij isolatie. Omdat het oude huis last had van optrekkend vocht en niet was geïsoleerd, leende dit biobased materiaal zich prima om de muren mee te isoleren en af te werken met leemstuck.
Sandra: “Wij verbouwden damp-open, wat betekent dat je huis kan ademen. Het toepassen van deze materialen bij bijvoorbeeld vochtproblemen, koudebruggen of op bouwknooppunten, kan een oplossing zijn omdat deze materialen damp goed kunnen transporteren en verdelen zodat er geen condensvorming optreedt in de constructie. Daardoor blijft je constructie onaangetast en heb je een fijn binnenklimaat. Deze materialen zorgen er namelijk voor dat de luchtvochtigheid stabieler blijft door het opnemen bij een hogere luchtvochtigheid en weer afgeven bij een lagere luchtvochtigheid.”
Sandra: “Wanneer je niet isoleert kan zich in een oud huis condens vormen. De clou, eigenlijk ieder bestaand huis, is simpelweg dat je moet weten wáár er in je huis het vochtprobleem zit. Dáár, op die plek, moet je er vervolgens dan wat aan gaan doen. Veel nieuwe huizen zijn potdicht geïsoleerd, die ademen niet meer. Dan krijg je júist vochtproblemen, je moet dan extra goed op je ventilatie letten.”
Ik vind het mooi hoe Sandra hier haar kennis vol enthousiasme aan mij vertelt. Je kunt aan nog veel meer denken bij bio-based materialen. Ga dus zeker een keer langs en stel je vragen over metisse, houtvezelplaten, schapenwol, cellulose of olifantengras en leem.
Bewust leven is automatisch energiezuinig leven
Het ziet er allemaal prachtig uit. Een prachtig huis dus, maar hoe zit het nu met de verwarming en de energierekening? Om te beginnen liggen er zonnepanelen op het dak. Het huis is geïsoleerd. Ramen zijn van dubbelglas. Alle tochtgaten zijn gedicht. In grote delen van de grote boerderij waar ze toch niet of niet veel komen, wordt niet gestookt.
Sandra: ”Het gaat ons dan ook niet direct om de energierekening. We maken bewuste keuzes en we kiezen vooral daarvoor waar we blij van worden en wat we fijn vinden, met aandacht en met de natuur mee. Leven in een huis van natuurlijke materialen is zo prettig en comfortabel dat gunnen we iedereen. Ons huis blijft koel in de zomer en warm in de winter. Daarnaast zit er in ons huis geen giftige stoffen waar je last van kunt krijgen. Onze gezondheid is dat waard.”
Waar niet gestookt wordt, wil niet zeggen dat het daar koud is. De zon komt binnen en verwarmd op een natuurlijke manier. Een ander voorbeeld zie ik dan ook in de keuken, die grenst aan de theetuin. Daar hangt een infrarood paneel. Deze warmte voelt alsof je in de zon zit en door goed te kiezen wanneer je deze aan en uit zet hoef je alleen te verwarmen als je warmte nodig hebt. Dat is dus bijvoorbeeld wanneer er geen natuurlijke warmte binnenkomt of de warmte te veel naar buiten is gegaan.
Goed om te weten is dat infrarood verwarming objecten en lichamen verwarmd en geen lucht zoals een cv met radiatoren of vloerverwarming dat wel doet. Infrarood verwarming kun je daarom ook goed inzetten voor een ruimte waar je maar af en toe bent of een ruimte die niet elke dag gebruikt wordt.
Sandra houdt van warmte om zich heen. Zoals zij het noemt prettige warmte. De infraroodpanelen, de oven om te bakken en te wecken, de droogkast om kruiden te drogen, het gasverbruik om appelmoes en jam te maken, kosten misschien geld, maar in combinatie met de zonnepanelen, de groente en fruit uit eigen tuin, warm blijven door bezig te zijn en in beweging te blijven, gebruik maken van de warmte van de oven na het bakken om de ruimte te verwarmen de groente uit de weckpot alleen even opwarmen is het de balans die Sandra graag heeft.
De Notelaar
Sandra: “Wij zijn boerderij de Notelaar en leven met aandacht en de natuur mee. It is a way of life. Goed voor de natuur en gezond voor de mens. Maar niet voor iedereen weggelegd. Wel zou je eens kunnen nadenken welke materialen je wil gaan gebruiken bij het opknappen of verbouwen van je huis. Goed bedenken welke verf je gebruikt. Is het mogelijk om gebruik te maken van bio-based materialen of tweedehands spullen?”
Indien u meer wil weten over de bio-based materialen, de eigenaren heten je van harte welkom tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route.
Ik vond het fijn om daar te zijn
Ik denk dat er op de boerderij geen torenhoge energierekening ligt en dat de boodschappen nog te betalen zijn omdat er minder gekocht hoeft te worden. En dat gezien de enorm grote boerderij… Nou, dan doe je het nog niet zo verkeerd. Mijn conclusie is dat dit eigenlijk bijna gelijkstaat aan bewust veel besparen, wat ik doe, en dat je met deze levenswijze in elk geval niet superduur uit bent. Misschien wel goedkoper. Het is een keuze. Een keuze die je voor jezelf maakt. Wil jij er energie insteken om veel zelf te maken en te doen? Of wil je dat niet.
Iedereen kan er voor kiezen om in meer of mindere mate zelf dingen te doen en op die manier te bezuinigen of om bewust ervoor te kiezen elke dag op de energiemeter te kijken en elke cent die mogelijk is te bezuinigen. Of je maakt er een combinatie van. Het maakt daarbij niet uit of je een koophuis hebt of een woning of flatje huurt.
Er is altijd wel wat, wat je nog niet doet maar wel zou kunnen gaan doen. Fruitboompje in de tuin.. wortels op het balkon. Bonen uit de aanbieding wecken. Geen voorgesneden kool maar zelf snijden. A way of life.. Leuk!
Ik denk dat ik ga ook bakken en wecken. Een grote partij in een keer… Dat scheelt weer gas.. alle beetjes helpen… Waar zal ik mee beginnen… Ik heb er zin in! Waar ga jij mee beginnen?