David blogt: Betaalbaar verduurzamen géén sprookje

Hallo bewoners van de gemeente Oss,

Ik wil deze blog eerst beginnen met een krantenartikel waar mijn oog afgelopen zomer op viel. Trouw kopte met ‘Verduurzamen eigen woning nu niet rendabel’. Veel andere media volgden en namen dit klakkeloos over. In al deze artikelen werd naar het rapport van het PBL (Plan Bureau voor de Leefomgeving) verwezen met als conclusie en boodschap dat verduurzamen van de eigen woning gemiddeld € 35.000,- gaat kosten als je van een energielabel D naar B wilt groeien. Dat zou een maandelijkse woonlastenverlaging van gemiddeld € 50 opleveren. Het PBL ging hierbij uit van een rijtjeshuis van 110m² Hierbij zijn  investeringskosten naar verhouding erg hoog ten opzichte van de besparing.

Geen één huis(houden) is hetzelfde

Bovenstaande is een zeer ongenuanceerde conclusie van het PBL, die weinig te maken heeft met alle specifieke woonsituaties van inwoners in Nederland. We wonen tenslotte niet allemaal in een rijtjeswoning van 110m². Naast het type woning is ook de technische staat van het huis en het onderhoud zeer bepalend. Het PBL keek echter alleen naar de geschatte verlaging van de maandelijkse energierekening ten opzicht van de totale investering om een woning te verduurzamen. En daarnaast hoor ik ook elke week bij mensen thuis aan tafel (in mijn rol als energiecoach tijdens keukentafelgesprekken) wat er qua motieven in hun hoofd speelt als het gaat om energie besparen en verduurzamen van hun woningen. Over dat soort motieven heeft het PBL niets opgenomen. En ook niet op het gebied van – zoals ik hierboven schreef – de technische staat, het onderhoud en type huishouden.

Isoleren loont, direct

De grootste kostenpost op de energierekening is in het merendeel van de huishoudens het gasverbruik. Gas gebruiken we voor het verwarmen van de woning en het verwarmen van water uit de kraan (voor douche/bad etc.). De stroomprijs (peil 2020, bron: Milieucentraal) bedraagt gemiddeld slechts 22,5 cent per kWh, maar gas bedraagt 81,4 cent per m³ . Als de jas (de schil) van je woning dus niet goed dicht is, oftewel matig geïsoleerd, gaat er direct veel warmte en dus gas verloren. Dus denk je dat ‘het jasje’ van jouw woning beter kan? Ga dan isoleren! De besparing op je jaarlijkse gasrekening en de benodigde eenmalige investering voor isoleren (zonder de SEEH-subsidie van 35%, die tot eind 2020 loopt!) bij een gemiddelde tussenwoning is als volgt:

• Niet-geïsoleerde spouwmuur: investering € 800, mogelijk subsidie € 280, besparing € 260 p/j
• Niet-geïsoleerde vloer: investering € 1.400, mogelijk subsidie € 467, besparing € 200 p/j
• Niet-geïsoleerde ramen: investering € 3.100, mogelijk subsidie € 1.100, besparing € 310 p/j
• Niet-geïsoleerd schuin dak: investering € 4.100, mogelijk subsidie € 1.435, besparing € 650 p/j

Bij een hoekwoning, twee-onder-1-kap en vrijstaande woningen liggen bovenstaande bedragen voor de investering en mogelijke subsidies en besparing hoger. Door dit soort woningen goed te isoleren, ben je met  € 6.000 tot € 8.500 (na aftrek subsidie) al een heel eind en is de jaarlijkse besparing tussen € 1.400 en € 2.100.

Trouwens, de gasprijs stijgt elk jaar, omdat het elk jaar extra belast gaat worden door de overheid. Daarmee pakt de rekensom voor isoleren nog beter uit. Isoleren levert dus per direct geld op, omdat het zich direct doorvertaalt in een lagere maandelijkse energierekening. Dat levert een veel hoger rendement op dan de rente op je spaarrekening!

Verduurzamen van je woning levert mogelijk nóg meer op

Lagere woonlasten is meer dan alleen een lagere energierekening. Er zijn ook indirecte effecten, die moeilijk uit te drukken zijn in geld. Denk aan meer wooncomfort, meer behaaglijkheid, minder vocht (dus minder schimmel). Voor je gevoel zijn die dingen heel veel geld waard, omdat het het wonen ineens een stuk aantrekkelijker maakt. Van altijd koude voeten naar warmte en behaaglijkheid….. Wie wil dat nou niet? Nog een leuk weetje: vergeet ook niet dat hypotheekverstrekkers en banken een gunstigere rente aanbieden voor financiering als je door het verduurzamen van je woning energielabelsprongen maakt. Of als je minimaal een label A woning of zuiniger woning koopt.

De logische volgorde van verduurzamen

Wat ik in bijna alle gevallen merk, tijdens keukentafelgesprekken, is dat veel huishoudens beginnen met zonnepanelen leggen of het laten installeren van een warmtepomp, terwijl er in eerste instantie weinig of geen aandacht is geweest  voor isoleren en ventileren. Isoleren loont per direct, zoals ik hierboven al schreef. Een warmtepomp installeren heeft eigenlijk alleen zin als de woning echt goed geïsoleerd en kierdicht gemaakt is. De meest logische volgorde om je woning te verduurzamen is:

1. Eerst kijken naar reductie (gedragsverandering & energie- en waterbesparing) in de bestaande situatie;
2. Vervolgens de woning heel goed isoleren en goed ventileren (met warmte-terugwinning, indien mogelijk);
3. Daarna de nieuwe warmtevraag in kaart brengen (voor kraanwater en het verwarmen van je woning);
4. Ook naar warmtebronnen kijken en naar mogelijk andere manieren van warmte opwekken, zoals zonneboilers;
5. Tot slot – als de warmtevraag gedekt is – kun je nog duurzaam energie opwekken, met als sluitstuk zonnepanelen.

Energie- en warmtevraag goed op elkaar afstemmen

Beginnen met het leggen van zonnepanelen, waarbij je veel stroom teruglevert aan het net, is dus eigenlijk helemaal niet logisch. Ook wordt de salderingsregeling de komende jaren afgebouwd en daarnaast zul je op een gegeven moment stroomopslag moeten regelen, wat naar verhouding kostbaar is. Stroom zal hoogstwaarschijnlijk belast gaan worden als er overaanbod is en weinig vraag is. Er wordt namelijk veel zonnestroom overdag opgewekt, juist op de momenten dat het verbruik bij huishoudens in Nederland laag is. Daarnaast is de stroomvraag in de winter (o.a. met warmtepompen) juist hoog, terwijl zonnepanelen dan weinig zonnestroom opwekken. Het gaat er in de toekomst dus om dat de energie- en warmtevraag zo goed mogelijk op elkaar afgestemd worden. Dus als je goed isoleert, is deze energie- en warmtevraag geringer en kun je met een veel kleinere warmtebron af. Denk aan een HR-ketel, warmtepomp of palletkachel.

Tot de volgende blog!

Groet,
David